"Tussen 18 september 1944 en 17 januari 1945, lang vóórdat jullie waren geboren, was hier een grote oorlog. Duitsland had toen erge ruzie met de andere landen van Europa. Niet zo ver hier vandaan, bij de Vloedgraaf, was het front. Dat was het gebied waar de Duitse en Engelse soldaten tegen elkaar vochten. Bij die hevige gevechten zijn wel duizenden bommen en granaten door de lucht gevlogen. Veel van die granaten zijn ook op deze kerk terecht gekomen en hebben de dikke muren helemaal kapot gemaakt. Sommige gaten zaten wel vijftig centimeter diep in de muur. Kunnen jullie je dat voorstellen?"

De mussen vallen zowat van het dak van de basiliek, maar de kinderen hangen aan de lippen van Piet. "Opa, hoe hebben ze die gaten dan weer dichtgemaakt?', vraagt Siri. "Dat zal ik je vertellen, mijn kind. Toen de oorlog was afgelopen, zijn die gaten met stenen uit de Belgische Ardennen gerepareerd. Die stenen hadden precies dezelfde kleur als de stenen in de kerktoren. Maar doordat er in die stenen uit de Ardennen een ader met ijzererts zat, zijn die na een paar jaar als het ware wat gaan roesten. Daardoor zijn die opgevulde gaten wat bruin geworden. Als je goed kijkt, kun je die donkere plekken nu nog steeds goed zien. Het zijn een soort littekens op de kerk."

Met het zweet op hun voorhoofd speuren de kinderen naar de sporen die de geschiedenis in de gevel van de basiliek heeft achtergelaten. Hun ogen glunderen als zij het ene na het andere versteende litteken ontdekken. "Kijk, daar heb je er nog eentje! En daar, aan die zijkant, daar was ook een gat!" Zoveel is zeker: geen enkele opa op de wereld kan zo spannend vertellen als opa Piet!

"Opa, hoe oud was u eigenlijk toen er oorlog was?", wil Timo weten. Op het gezicht van opa Piet verschijnt opeens een bedrukte uitdrukking. "Toen was ik nog heel klein, nog jonger dan jij nu bent. Dat was geen fijne tijd, jongen. In februari 1945 keerden de bewoners van Susteren langzaam maar zeker weer terug. Maar ons dorp was toen totaal verwoest, alle huizen waren helemaal kapot geschoten. De herinnering daaraan voelt nog steeds als een litteken op mijn ziel."

"Opa, wat is dat dan voor litteken? Net zoiets als de littekens op de kerk?", vraagt Timo. "Ja, zoiets, jongens", knikt opa Piet instemmend.